Ciltteki bu küçük değişiklikler çoklukla göz gerisi edilse de, uzmanlar bunların cilt kanseri üzere önemli bir hastalığın birinci belirtileri olabileceğini söyledi.
Melanom, bazal hücreli karsinom ve skuamöz hücreli karsinom üzere cilt kanseri çeşitleri, erken teşhisle yüksek oranda tedavi edilebiliyor. Lakin geç kalındığında, bilhassa melanom ölümcül sonuçlara yol açabiliyor.
Bilimsel araştırmalar ve milletlerarası uzmanlar, ciltteki değişikliklerin ciddiye alınmasının hayati kıymet taşıdığını vurguladı.
CİLT KANSERİ: GÖRÜNMEYEN DÜŞMAN
Cilt kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser tiplerinden biri. Türkiye’de her yıl yaklaşık 8 bin yeni cilt kanseri olayı teşhis ediliyor ve melanom oranları son 20 yılda iki katına çıktı.
Melanom, cilt kanserleri ortasında en agresif olanı ve lenf nodlarına yahut başka organlara süratle yayılabildi.
Bazal hücreli karsinom (BHK) ve skuamöz hücreli karsinom (SHK) ise daha yaygın, fakat ekseriyetle daha az tehlikeli.
Cilt kanserinin en kıymetli belirtisi, mevcut bir lekenin boyut, form yahut renginde değişiklik ya da yeni bir lekenin ortaya çıkmasıdır. Bu işaretleri fark etmek, erken teşhis için kritik.
Cilt kanserinin en büyük tetikleyici faktörü, güneşin ultraviyole (UV) ışınlarına uzun müddet maruz kalmak.
Solaryum aygıtları, çocukluk çağında yaşanan güneş yanıkları ve açık deri rengi de riski artırdı.
ABD’deki Dana-Farber Kanser Enstitüsü’nden Dr. Elizabeth Buchbinder, “Tek bir önemli güneş yanığı bile melanom riskini %50 artırabilir. UV ışınları, cilt hücrelerinin DNA’sında mutasyonlara neden olarak kanseri tetikliyor” dedi.
HANGİ DEĞİŞİKLİKLER ALARM VERİYOR?
Cilt kanseri belirtileri, kanserin çeşidine nazaran farklılık gösteriyor. Uzmanlar, bilhassa şu değişikliklere dikkat çekti:
Benlerde Değişim: Asimetrik biçim, sistemsiz kenarlar, birden fazla renk (kahverengi, siyah, kırmızı, mavi), 6 mm’den büyük çap yahut vakitle değişim gösteren benler. ABCDE kuralı, benlerin kanserli olup olmadığını değerlendirmede rehberdir: Asimetri, Border (kenar), Color (renk), Diameter (çap), Evolving (değişim)
İyileşmeyen Yaralar: 4 haftadan uzun süren, kanayan, kabuklanan yahut tekrarlayan yaralar.
Yeni Oluşumlar: Parlak, kabarık, pembe, kırmızı yahut inci beyazı lekeler, pullu yahut sert yüzeyli lezyonlar.
Kaşıntı ve Hassasiyet: Daima kaşıntı, ağrı yahut yanma hissi.
Melanom, çoklukla mevcut benlerde yahut olağan ciltte koyu renkli lekeler olarak ortaya çıktı.
Erkeklerde sırt ve göğüs, bayanlarda ise bacaklar ve yüz en sık etkilenen bölgeler. BHK, ekseriyetle parlak bir yumru yahut yara formunda görülürken, SHK pullu, kırmızı lekelere neden oldu.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR: ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİ
Bilimsel çalışmalar, erken teşhisin cilt kanseriyle uğraşta belirleyici olduğunu gösteriyor. Amerikan Dermatoloji Akademisi’ne (AAD) nazaran, evre 1 melanomda 5 yıllık sağkalım oranı %98’in üzerindeyken, evre 4’te bu oran %20’nin altına düşürdü.
İngiltere’de yayımlanan bir çalışma, erken teşhis edilen melanom hastalarının %90’ından fazlasının 10 yıl yahut daha uzun müddet yaşadığını ortaya koydu.
Avustralya’daki Melanoma Enstitüsü’nden Prof. Dr. Georgina Long, “Melanomun erken evrede yakalanması, kolay bir cerrahi süreçle tam güzelleşme sağlayabilir. Lakin metastaz yaptıysa tedavi çok daha karmaşık hale geliyor” dedi. Dermoskopi, ciltteki kuşkulu lezyonları 10-20 kat büyüterek incelemeye imkan tanıyor ve %95 doğruluk oranıyla melanomu tespit ediyor. Kuşkulu durumlarda cilt biyopsisi (punch, eksizyonel yahut tıraş biyopsisi) kesin teşhis koydu.
RİSK FAKTÖRLERİ VE KORUNMA YÖNTEMLERİ
Cilt kanseri riskini artıran faktörler ortasında açık cilt rengi, çok sayıda ben, ailede cilt kanseri hikayesi, bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar yahut ilaçlar ve UV ışınlarına çok maruziyet yer aldı.
Organ nakli geçirenlerde risk 100 kat artarken, HPV virüsüyle bağlı SHK olayları da artırdı. Ayrıyeten, genetik hastalıklar (örneğin, kseroderma pigmentozum) cilt kanseri mümkünlüğünü yükseltti.
Uzmanlar, cilt kanserinden korunmak için şu teklifleri sunuyor:
Güneş Kremi Kullanın: SPF 30 yahut üzeri, geniş spektrumlu güneş kremini her gün uygulayın. 2 saatte bir yenileyin.
Güneşten Kaçının: 10:00-16:00 saatleri ortasında gölgede kalın. Şapka, güneş gözlüğü ve UV gözetici kıyafetler kullanın.
Düzenli Denetim Yaptırın: Yılda bir dermatoloğa görünerek cilt taraması yaptırın. Risk grubundaysanız bu denetimleri 6 ayda bir yapın.
Kendi Kendinizi İnceleyin: Ayda bir cildinizi ayna yardımıyla denetim edin. Sırt, baş derisi ve ayak tabanı üzere güç görülen alanlara dikkat edin.
Solaryumu Yasaklayın: Solaryum aygıtları, melanom riskini %75 artırıyor.
TEDAVİ VE YENİ UFUKLAR
Cilt kanseri tedavisinde temel prosedür, kanserli lezyonun cerrahi olarak çıkarılması. Erken evre melanom ve BHK’da eksizyonel cerrahi yahut Mohs mikrografik cerrahisi %98 muvaffakiyet sağladı.
İleri evre melanomlarda immünoterapi (nivolumab, pembrolizumab) ve maksada yönelik tedaviler (BRAF/MEK inhibitörleri) umut vadediyor. Kriyoterapi ve fotodinamik tedavi, yüzeyel kanserlerde tesirli.
MD Anderson Kanser Merkezi’nden Dr. Hussein Tawbi, “İmmünoterapi, metastatik melanomda sağkalım müddetlerini uzattı. Yeni kuşak genetik testler, hastalığın seyrini öngörmede ihtilal oluşturuyor” dedi. Örneğin, DecisionDx-Melanom testi, tümörün yayılma riskini tahlil ederek şahsileştirilmiş tedavi planları sundu.
Ciltteki küçük bir leke, büyük bir sıhhat sıkıntısının habercisi olabilir. Erken teşhis, cilt kanseriyle gayrette en güçlü silah. Kendi cildinizi sistemli olarak denetim etmek, güneşten korunmak ve dermatolog ziyaretlerini ihmal etmemek, bu riski en aza indirebilir.
Uzmanlar, rastgele bir kuşkulu değişimde çabucak bir uzmana başvurmayı önerdi.
About The Author
More Stories
AB 2030 iklim amaçlarını kıl hissesi kaçıracak
AB’de ekonomik durumdan hoşnutsuzluk artıyor
Netanyahu: Hamas lideri Sinvar’ı öldürdük